Góry Świętokrzyskie z lubelskiego 80+.

Znaczna podniesienia refrakcyjne w azymucie Łysogór z Rzeczycy Kolonii.

Obserwacja Pasma Łysogór z Rzeczycy-Kolonii okazała się znacznie bardziej interesująca, niż początkowo zakładałem. Choć zdjęcia w tym kierunku wykonałem właściwie przypadkiem – bo akurat było je widać – to właśnie ta „zwykła” obserwacja zamieniła się w coś wyjątkowego.

Wpis przeredagowałem po ukazaniu się artykułu na dalekich horyzontach.

Warunki atmosferyczne zaskoczyły: wystąpiła znaczna refrakcja, która wyraźnie podniosła kopuły szczytowe nad linię horyzontu. Tak wyraźnego efektu zaobserwowanego jeszcze przed zmrokiem, dotąd chyba nie widziałem.

Dopiero po ukazaniu się wpisu na Dalekich Horyzontach, gdzie pokazano ten sam widok z Rzeczycy w bardziej standardowych warunkach – bez refrakcji lub z dużo słabszą – zrozumiałem, jak wyjątkowe było to, co udało mi się zarejestrować.

Pełny wpis znajdziesz tutaj: Dalekie Horyzonty – Góry Świętokrzyskie z Rzeczycy-Kolonii.

 

Szczytniak i Pasmo Łysogór z Rzeczycy.

Obserwacje prowadzone nisko nad gruntem zawsze rządzą się swoimi prawami. Bliskość ziemi oznacza większy wpływ warstw powietrza o różnej temperaturze. Te warunki często sprawiają, że obraz staje się nieostry, „rozmyty” przez falowanie nagrzanego powietrza. Jednak tym razem pojawiło się coś jeszcze — zjawisko refrakcji atmosferycznej.

Okazuje się, że fotografując Góry Świętokrzyskie z Rzeczycy Kolonii trafiłem na warunki zwiększonej refrakcji, czyli kopuły szczytowe Łysogór wystawały ponadprzeciętnie ponad linę lasu na horyzoncie.

Łysa Góra (Święty Krzyż) z odległości 87 kilometrów.

Szczytniak (Góry Świętokrzyskie) z Rzeczycy - odległość 77 km .

Jeszcze rzut okiem na najdalszą dwuwierzchołkową Łysicę / Agatę – to najbardziej odległy punkt tej obserwacji. Co ciekawe, jej dostrzeżenie było zasługą nie tylko wyjątkowej przejrzystości powietrza, lecz silnej refrakcji atmosferycznej, która efektownie „uniosła” szczyty ponad linię lasu na horyzoncie. Zazwyczaj z Rzeczycy Kolonii Łysica pozostaje niewidoczna lub ledwie majaczy – tym razem jednak, jak się okazało, miałem wyjątkową okazję uchwycić ją wyraźnie i zaskakująco wysoko.

Łysica i Agata (Łysogóry)

Oraz poglądowa mapka

Poglądowa mapka na bazie OpenTopoMap

---

Aby stwierdzić, czy wystąpiła refrakcja przy gruncie na podstawie radiosondażu z Legionowa z godziny 00 UTC 9 września 2020, trzeba przyjrzeć się gradientowi temperatury powietrza w dolnej warstwie atmosfery — zwłaszcza na wysokości do ok. 500 metrów nad poziomem stacji.

Co to jest refrakcja przy gruncie?

Refrakcja atmosferyczna to zjawisko załamywania światła w atmosferze, silniejsze, gdy temperatura spada z wysokością wolniej niż standardowo (lub nawet rośnie). Refrakcja przy gruncie (tzw. "superrefrakcja" lub "przyziemna") występuje, gdy powietrze przy ziemi jest chłodniejsze i cięższe niż warstwa powyżej, co skutkuje nietypowym załamaniem światła w stronę powierzchni Ziemi — umożliwiając widoczność obiektów normalnie zasłoniętych przez krzywiznę Ziemi.

---

Analiza gradientu temperatury w dolnych warstwach

Dane dla Legionowa: 09 Wrzesień 2020 r. godzina 00 UTC 

Fragment danych:

Ciśnienie	Wysokość [m]	Temp. [°C]
1011 hPa	96 m	16.4°C
1005 hPa	146 m	16.6°C
1000 hPa	187 m	16.8°C
997 hPa	213 m	16.8°C
973 hPa	419 m	15.4°C
951 hPa	612 m	14.2°C

Gradient temperatury:

• Od 96 do 213 m: temperatura rośnie (16.4 → 16.8°C)

• Od 213 do 419 m: temperatura spada powoli (16.8 → 15.4°C)

Taki przebieg oznacza:

• W warstwie do 213 m występuje inwersja temperatury, czyli powietrze wyżej jest cieplejsze niż niżej – sprzyja silnej refrakcji przy gruncie.

• Potem spadek temperatury jest wolny, co nadal wspiera nadzwyczajne załamanie światła.

---

Wniosek:

Warunki sprzyjały refrakcji przygrunowej.
Inwersja do około 200 metrów wysokości oraz słaby pionowy spadek temperatury wyżej świadczą o podwyższonej refrakcji. Takie warunki są typowe dla wieczornych lub nocnych obserwacji, zwłaszcza po pogodnym dniu, kiedy powierzchnia ziemi oddaje ciepło.

---

0

Data:	8.9.2020
Miejsce:	Rzeczyca Kolonia, Lubelskie
Wysokość:	272 m n.p.m.
Dystans:	Łysica 95 km
Sprzęt:	Nikon D5300 + Sigma 150-500